Spetterend en wervelend oudjaarsfeest

Bal Tabarin van Jan Sluijters, 1907

Een spetterend oudjaarsfeest. Daaraan doet dit schilderij van Jan Suijters mij denken. Het is alleen geen oudjaar, maar een gewone dansavond in Bal Tabarin in Parijs.

Het spetterende en wervelende licht komt niet van vuurwerk, maar van het eerste elektrische licht wat in die dagen in Parijs in opkomst was. Sluijters was net als zijn landgenoot Kees van Dongen enorm gefascineerd door dit nieuwe fenoneem. Zo verbeeldde Van Dongen het Parijse uitgaansleven onder andere op Moulin de la Galette en La Mattchiche.

Negatief oordeel
Ik vind de beweging, het plezier dat van schilderijen als Bal Tabarin en Spaanse danseres afspat fantastisch. Helaas dacht de jury van zijn tweede Prix de Rome-jaar daar anders over. De juryleden zagen met lede ogen aan ‘dat het temperament van den maker zich zoo licht laat meeslepen door wat de Jury meent te moeten noemen een vulgairen valschen smaak bij de ultra-moderne schilders.’ Het totaaloordeel over al zijn werken van zijn tweede Prix de Rome-reis lag wel wat genuanceerder, maar het eindadvies luidde hem geen nieuwe toelage meer te verstrekken. De jury betwijfelde of de ‘artistieke neigingen’ van Sluijters ‘spoedig in eene betere richting’ zouden gaan. Daar kon hij het dan mee doen.

Dit doek is Satanisch, het is duivelsch!
Gelukkig deelde niet iedereen die mening. Nadat Bal Tabarin ook geweigerd was bij Vierjaarlijksche tentoonstelling, mocht schilder en kunstcriticus Conrad Kickert het schilderij persoonlijk bekijken. Hij reageerde super enthousiast en beschreef het doek heel beeldend: ‘Hoog boven in de ruim welvende zaal flonkeren twee lusters, twee lichtspattende schitterskronen. (…) De menschen, zwieren wildrhytmische dans onder de sterrenregende lichtbroeiing. (…) De waanzin en zinverrukking van den dans doorgloeien woest elkander vastpakkende menschen. (…) Dit doek is Satanisch, het is duivelsch! Maar wat drommel, dat is zeer schoon!’

Wow, als dat geen eerbetoon aan Bal Tabarin is!

Bron: Jan Sluijters 1881-1957 (catalogus bij expositie Sluijters Singer Laren, 2011)