Hoe leer jij door lezen en schrijven? Die vraag kreeg ik laatst van iemand die onderzoek naar dit onderwerp doet. Toen ben ik erover gaan nadenken. Over het leren zelf, maar ook over de interne versus de externe focus van lezen en schrijven.

Leren door lezen
Ik lees graag filosofische beschouwingen zoals ‘Tegen de onverschilligheid’, het pleidooi van Joep Dohmen voor een moderne levenskunst. Maar ook de strubbelingen van de personages in een psychologische roman zetten mij aan het denken. En ik smul van boeken als ´The Artist’s way´ en ´Walking in this World´ van Julia Cameron. De theorie in deze boeken biedt kennis over hoe de menselijke geest werkt, hoe we denken dat we heel uniek zijn. Maar dat we toch vaak dezelfde herkenbare gedachten en gedragspatronen hebben.

Ze bieden houvast, een anker voor de eeuwig zoekende mens. Net zoals geloven in een God. Ik geloof zelf liever in eigen kunnen dan in een God buiten mijzelf. Om mezelf te ontwikkelen, te verstevigen.

Leren door schrijven
Een van de handvatten die Julia Cameron in haar boek ´The Artist’s way´ biedt is het dagelijks schrijven van ochtendpagina’s. ‘Dagelijks?!’ hoor ik je al zuchten. Ja, dagelijks een half uur schrijven om de dag te beginnen. Eerlijk is eerlijk, ik ben geen ochtendmens en had dus ook zo mijn bedenkingen. Maar de ochtendpagina’s vormen nu een vast onderdeel van mijn leven. Ze bieden inzicht in mijzelf, scheppen orde in de warboel van mijn eigen gedachten. Daardoor begin ik de dag opgeruimd en doelgericht.

Leren door doen
Julia spoort je ook aan om zelf in actie te komen. Niet alleen maar lezen en schrijven, maar ook doen! Door haar opdrachten (her)ontdek je je eigen creativiteit. Ze stimuleert je dingen uit te proberen, over je eigen schaduw heen te stappen. De uitwerkingen en ervaringen uit deze opdrachten bieden je een blauwdruk van jezelf, een naslagwerk, om op terug te grijpen als je even vergeet wie je bent. Want hoe gek het ook klinkt, we vergeten zelf regelmatig wie we zijn, waar we vandaan komen en naartoe gaan. Dit zegt ook Geertje Couwenbergh in haar boek ‘Zin – Lust in je leven door te schrijven’.

Van buiten naar binnen en weer naar buiten
Lezen en schrijven zijn wat mij betreft onlosmakelijk met elkaar verbonden en tweerichtingsverkeer. Als je leest, neem je de informatie van buiten in je op. Meestal informatie van een ander. Behalve wanneer je je eigen ochtendpagina’s of uitwerkingen van opdrachten terugleest. En zelfs dan lijkt het alsof je werk van een ander leest. Daardoor kun je als het ware met vreemde ogen naar jezelf kijken, afstand nemen.

Schrijven is meer een intern proces naar buiten brengen: de informatie verwerken, herkauwen, opnieuw aan elkaar verbinden, onverwachte verbanden zien, ruimte scheppen, creëren. Dit kun je alleen voor jezelf doen: zelflerend, zelf vermakend. Of voor een breder publiek. Dan moet je wel focussen, je verplaatsen in de lezer. Wat wil de lezer weten? Wat wil ik hem/haar meegeven? Eigenlijk ben je dan alweer meer met de buitenwereld bezig. Met het gevaar dat je je eigen authenticiteit verliest…

Julia Cameron vindt dat je je creativiteit sowieso niet vanuit jezelf moet benaderen. Zij vindt dat je kunst moet maken voor een hoger doel, buiten jezelf. Volgens haar moet je je juist afvragen: voor wie maak ik dit, met welk doel maak ik dit?  Natuurlijk is dat belangrijk als je anderen wilt boeien en binden. Maar volgens mij moet je wel dicht bij jezelf blijven, je eigen hart volgen. Waar word ik blij van? Wat wil ik graag met anderen delen? Vervolgens kunnen anderen daarvan leren of simpelweg genieten.

Wat vind jij?