Tranen wellen op in haar ogen en biggelen over haar wangen. Dit zijn beslist geen krokodillentranen. Aan haar rode gezwollen ogen zie je dat ze al een tijdje huilt. Door de levensechtheid van haar huilende ogen blijf ik een tijdje bij dit schilderij hangen. Ook haar dieprode zwoele lippen laten me niet onberoerd. Ze doen me een beetje denken aan die van de actrice Scarlett Johansson.  

Boetevaardige Maria Magdalena, Dirck Bleker, 1651

Ogen zijn de spiegels van de ziel
Maar nu even terug naar die ogen die me het eerst raakten. Tijdens de audiotour bij de expositie ‘Emoties – Geschilderde gevoelens in de Gouden Eeuw’ in het Frans Hals Museum hoor ik waarom ogen zo’n aantrekkingskracht hebben. Volgens de kunstschilder en schrijver Karel van Mander, 1548-1606, waren de ogen de spiegels van de geest en de boodschappers van het hart. Liefde en smart zou je in de ogen herkennen.

Intens verdriet
Maar waarom huilt deze dame dan? Als je haar ogen volgt zie je waar haar blik op is gericht: op het kruisbeeld van Jezus Christus. Dát verklaart haar verdriet. Ze rouwt om Jezus Christus die aan het kruis is gestorven. Ze ziet er ook een beetje verslagen uit. Maar waarom dan toch zo’n intens verdriet? Deze dame is Maria Magdalena, een van de trouwe volgelingen van Jezus. Volgens de Bijbel was Maria Magdalena een prostituee die zich had bekeerd tot het christelijke geloof. Haar ontblote borst laat ons zien dat ze een dame van lichte zeden was. Het was natuurlijk ook een mooi excuus voor Dirck Bleker om een blote vrouwenborst te schilderen.

Leven in een grot
Op het schilderij zie je schuin achter Maria Magdalena langs grillig gevormde stenen een doorkijkje naar buiten. Ook leunt ze op een rotsblok. Hieruit kun je opmaken dat ze zich in een grot bevindt. Volgens de verhalen uit de middeleeuwen leefde Maria Magdalena na de dood van Christus als een kluizenares in een grot in de woestijn. Dit deed ze om boete te doen voor haar zonden. Brrr, wat zal zo’n koude vochtige grot onaangenaam zijn. Wat we niet op dit schilderij zien, maar wel vaak wordt verteld is dat ze zichzelf warm hield met haar lange haren. Dat lijkt me nu niet echt behaaglijk…..

________________________________________________________________________

Het schilderij Boetevaardige Maria Magdalena en vele andere werken zijn tot en met 15 februari te bewonderen bij de tentoonstelling Emoties – Geschilderde gevoelens in de Gouden Eeuw in het Frans Hals Museum in Haarlem.

Bronnen: Rijksmuseum.nl, FransHalsMuseum.nl